Hondakin-uren konposatu organikoen berreskurapena optimizatzeko adimen artifiziala

Ceit-ek Darrow proiektu europarra koordinatzen du, hondakin-urak tratatzeko instalazioei autonomoagoak eta energetikoki eraginkorragoak izateko aukera emango dien adimen artifizial bat garatzeko.

Proiektua koordinatzeaz gain, zentro teknologikoa biki digitalak garatzeaz arduratuko da, operadoreei unean-unean araztegiak kudeatzeko modurik eraginkorrena gomendatzeko.

Proiektua joan den irailean hasi zen, eta Europa mailan aitzindaria da hondakin-uren sektorerako digitalizazioko eta adimen artifizialeko soluzioak garatzen.

Hondakin-uren sektoreak eraldaketa sakon eta beharrezko bati egin behar dio aurre. Gaur egungo erronkek, hala nola ur-eskasiak, klima-aldaketak eta energia-trantsizioak, industria horrentzat lehentasunezko gai bihurtu dituzte energia-eraginkortasuna eta baliabideak berreskuratzea. Helburu berria ez da soilik ur garbi eta segurua lortzea, baizik eta prozesu hori baliabideak sortzeko erabiltzea.

Izan ere, Eurostaten datuen arabera, hondakin-uretan dauden konposatu organikoek mantenugai ongarrien eskariaren % 13 inguru hornitu ahal izango lukete, baita urtean Europar Batasuneko 25 milioi etxetarako elektrizitatea sortu ere. Horregatik, hondakin-uren tratamendurako plantak (HUA) beren ikuspegia aldatzen ari dira, eta tradizionalki tratamenduan soilik aritzen diren instalazio horiek uraren baliabideak berreskuratzeko instalazio bihurtzen ari dira (WRRF).

Gauzak horrela, Ceit zentro teknologikoko Datuen Analisia eta Informazioaren Kudeaketa taldea, Basque Research and Technology Alliance (BRTA) erakundeko kidea, DARROW europar proiektuaren buru da. Helburua datuetan oinarritutako adimen artifizialeko (AA) soluzio bat garatzea da, hondakin-uren baliabideen berreskurapena optimizatzeko. Horrela, hondakin-urak tratatzeko instalazioak autonomoagoak eta energetikoki eraginkorragoak izatea lortuko da.

Zehazki, proiektuak egungo HUAak uraren baliabideak berreskuratzeko instalazio (WRRF) bihurtu nahi ditu. Helburu hori lortzeko, proiektuaren esparruan, instalazio horietan sortutako datuak bildu eta ustiatu egingo dira, AAn oinarritutako software-tresnen multzo bat garatzeko.

Sistema berri horri esker, alde batetik, datuen kalitatea hobetzea lortuko da, gerta daitezkeen anomaliak aurreikusiz, eta, bestetik, landarearen eragiketa optimizatzeko gomendioak lortuko dira, denbora errealeko kontrolagailuen eta biki digitalen bidez, besteak beste.

Soluzioa hondakin-urak tratatzeko Tilburgeko instalazioan instalatuko da, Herbehereetako ura berreskuratzeko instalazio handienetako batean. Zehazki, proiektuak araztegi horretako bi tratamendu-unitate kritikoenak optimizatuko ditu, hau da, bigarren mailako tratamendua eta digestio anaerobioa, baina, aldi berean, instalazio osoaren eraginkortasun globala bermatuko du.

Etorkizunari begira, uren tratamendurako planta tradizionalekin alderatuta, espero da Tilburgeko plantak % 20 murriztea energia-kontsumoa eta berotegi-efektuko gasen emisioak, araztutako uraren kalitatea % 5 hobetzea eta fosforoaren berreskurapena % 50 handitzea bitarteko biologikoen bidez.

Hondakin-uren sektorea digitalizatzen aitzindaria

Proiektuaren koordinazioaz gain, Ceit zentro teknologikoak araztegietarako biki digitalak (eredu fisiko bat zehaztasunez erreproduzitzen duten eredu birtualak) garatuko ditu, operadoreei edozein egoeratan instalazioa kudeatzeko modurik eraginkorrena gomendatuko dien tresna erabilgarri bat emateko, bai tokiko tratamenduetarako, bai planta osoaren ikuspegi global batetik.

Proiektuak 42 hilabeteko iraupena izango du, eta joan den irailean hasi zen bazkideen partzuergoaren lehen bilerarekin, Tilburgeko lantegian (Herbehereak). Denbora horretan zehar, bazkideek diziplina arteko ikuspegia erabili nahi dute teknologia malgua, moldagarria eta modularra garatzeko, nazioartean abian jar daitezkeen datuetan oinarrituta, eta ura tratatzeko modua eraldatzeko.

«Ezinbestekoa da AA fidagarri eta esplikagarri bat garatzea. Horregatik, gure sistemak gomendioak emateaz gain, gomendio hori zergatik eman den ere azalduko du», azaldu du proiektuaren koordinatzaile Ion Irizarrek. Era berean, zehaztu duenez, «DARROW erabiltzailea ardatz duen soluziotzat hartu behar da, eta, beraz, garrantzitsua da lantegietako langileek modu aktiboan parte hartzea prozesuan, ez bakarrik sistemaren balidatzaile gisa, baita garapen-prozesuan zehar ere».

Ekimena Europako lau herrialdetako zortzi bazkidek osatzen dute: Ceit (Espainia), proiektuaren koordinatzaile gisa; Universiteit Gent, Interurniversitair Micro-electronica Centrum, Vlaamse Instelling Voor Technologisch Onderzoek eta Cobalt Water EU (Belgika); Waterschap de Dommel eta Royal HaskoningDHV (Herbehereak) eta European Science Communication Institute (ESCI), Alemanian kokatua.